هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویتبندی عوامل موثر در توسعه گردشگری پایدار استان البرز است. روش پژوهش، توصیفی – پیمایشی به لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه آماری در این پژوهش شامل کارشناسان و صاحبنظران ادارات و سازمانهای دولتی مرتبط با صنعت گردشگری و هتلداری و صاحبان آژانسهای مسافرتی و تفریحی در سطح استان البرز هستند.
در این تحقیق برای انتخاب افراد موردنظر از روش نمونهبرداری قضاوتی از نوع غیراحتمالی و هدفدار استفاده شد. به منظور گردآوری دادهها و تحلیل اطلاعات از مطالعات کتابخانهای، مصاحبه و پرسشنامه استفاده شده است، به منظور اولویتبندی متغیرها از فرایند تحلیل شبکهای ANP استفاده گردید. یافتههای پژوهش نشان داد عامل اجتماعی-فرهنگی با مقدار ۰٫۱۸۳۴۰، عامل اقتصاد با مقدار ۰٫۱۲۳۲۱، معیار محیطی مقدار ۰٫۱۰۴۳۱ و عامل نهادی با مقدار ۰٫۰۹۷۵۴ به ترتیب در رتبههای یک تا چهار قرار دارند.<p\>
کلمات کلیدی:
گردشگری، توسعه گردشگری پایدار، عامل اقتصادی، عامل اجتماعی و فرهنگی
بخشی از متن مقاله:
مقدمه
امروزه صنعت گردشگری به عنوان فعالیتی که در دنیای امروزی توان اثرگذاری بر فرایند توسعه متوازن و خردورزانه را در تمامی دنیا به نمایش گذاشته، مورد توجه طیف وسیعی از سیاستگذاران و برنامهریزان نظامهای سیاسی و مدیریت اجرایی در همه کشورهای دنیا قرار گرفته است کشور ایران جزو ۱۰ کشور اول جهان به لحاظ جاذبههای گردشگری و جزو ۵ کشور اول جهان از نظر تنوع گردشگری است در این میان بازاریابی گردشگری اهمیت ویژهای مییابد تا با کمک آن از قابلیتهای خود در توسعه گردشگری به نحوی مطلوب استفاده نماید (نوری، ۱۳91).
گردشگری، صنعتی چند بعدی و فعالیتی بسیار پیچیده است که دارای تبعات مثبت و منفی است و بدون برنامهریزی و استراتژیهای مشخص ممکن است نتایج ناخواسته و اثرات ناهنجاری از توسعه آن به دست آید معطوف داشته که چگونه میتوان پیآمدهای منفی صنعت توریسم را کاهش داد درحالیکه اثرات مثبت آن، شامل سهمی که در توسعه منطقه بازی میکند، افزایش یابد (غفوری و همکاران، ۲۰۱۴).
کالای اصلی توریسم شبیه سایر محصولات صنعتی نیست. ویژگی خاص این صنعت کالای مورد مبادله مردم، فرهنگ، سنن، آداب و رسوم و محیط زندگی آنها است. در این حالت فعالیت تجاری توریسم افزایش قابلیت فروش این کالاست بدون آنکه بر عناصر تشکیلدهنده آن لطمه وارد آورد و یا نهایتاً منجر به تخریب این عناصر شود (رسولزاده، ۱۳۹۱).
اگر این فعالیتها به فرسایش محیطی و فرهنگی منجر شود جامعه توریستپذیر بیش از مصرفکننده کالای توریستی آسیب میبیند این نگرانی سبب مطرحشدن بحث جدیدی تحت عنوان توسعه گردشگری پایدار در حوزه گردشگری شد، اصطلاح گردشگری پایدار که از مفهوم توسعه پایدار مشتق شده است، از توسعه گردشگری پایدار تعریفهای متفاوتی ارائه شده است و از آن بهمثابه توسعه در نزا، توسعه محیطمدار، توسعه معتدل و متوازن، توسعه همهجانبه، توسعه مسئولانه و توسعه جهانگردی خاص نام بردهاند (جلیلوند، ۲۰۱۰).
توسعه درونزا، بیشتر بر منابع داخلی تکیه داشته است و توسعه محیط مدار، توجه و تاکید خود را بر محیط میگذارد. ت.سعه جهانگردی خاص بر این تفکر استوار است که هر منطقه باید با توجه به عوامل مختلف محیطی (مانند محیط فرهنگی، اقتصادی و …) جهانگردی خاص خود و جهانگردان سازگار با فرهنگ خود را داشته باشد. توسعه مسئولانه خود را نیز با توجه به انتظارات و نیازهای جامعه انجام دهد. توسعه متوازن و همهجانبه نیز به تمامی عوامل موجود در جامعه و محیط توجه میکند و سعی بر آن دارد تا با تلفیق تمامی عوامل به انتخابی بهینه در توسعه دست یابد (لمبرتی، ۲۰۱۰).